opracowała mgr Małgorzata Krotos
nauczycielka Przedszkola Samorządowego w Starym Wiśniczu
Wstęp
Żyjemy w czasach, w których niezwykle ważne stało się przygotowanie młodego pokolenia do życia w zmieniającym się świecie. Głównym czynnikiem potrzebnym człowiekowi do realizacji różnych życiowych planów jest zdrowie. To dzięki zdrowiu możemy pokonywać liczne problemy dnia codziennego, możemy się kształcić, pracować i cieszyć się życiem.
Dzisiejsze życie niesie ze sobą wiele zagrożeń, które mają wpływ na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Do najbardziej niebezpiecznych należą: złe nawyki żywieniowe, długie przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, częste przesiadywanie przed telewizorem czy komputerem, zastąpienie spacerów wycieczkami samochodowymi.
Tryb życia ludzi dorosłych rzutuje w bardzo dużym stopniu na dzieci. Często w rodzinach przekazywane są nieprawidłowe wzorce postępowania, do których należy zaliczyć: nałogi, bierny wypoczynek, niechęć do ruchu, brak kontaktu z przyrodą. Mamy też do czynienia z wieloma zaniedbaniami związanymi z żywieniem (nadmierne spożywanie słodyczy, chipsów) i bezpieczeństwem. Młode pokolenia biją rekordy pod względem wad postawy, otyłości i nadpobudliwości.
Zatem okres przedszkolny jest czasem szczególnie wdzięcznym do systematycznego wdrażania zagadnień promujących zdrowie. Dlatego postanowiłam opracować i wdrożyć do realizacji program prozdrowotny: „Zdrowo i bezpiecznie”.
Charakterystyka programu
Program przeznaczony jest dla dzieci 6 letnich, które realizują obowiązek edukacyjny w przedszkolu w okresie przejściowym przed wdrożeniem reformy dotyczącej obniżenia wieku szkolnego dzieci. Realizowany będzie od października do czerwca. Zajęcia dotyczące zdrowia, czystości i bezpieczeństwa będą odbywać się średnio raz w tygodniu, w I, II lub III części dnia w zależności od czasu i specyfiki zajęć. Tematy dotyczące aktywności ruchowej będą przewijać się przez cały rok, a tematy 5 -8 będą się powtarzać wielokrotnie.
Tematy do realizacji skoncentrowane są wokół obszarów działalności edukacyjnej przedszkola obejmujących:
I Czystość
II Zdrowie
III Bezpieczeństwo
IV Aktywność ruchową
Program jest skorelowany z programem wychowania przedszkolnego „Razem w przedszkolu” J. Andrzejewskiej i J. Wieruckiej oraz zgodny z nową Podstawą Programowa Wychowania Przedszkolnego.
Cele:
- Wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji.
- Troska o zdrowie dzieci i ich strawność fizyczną, zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych.
- Rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach dzieci z dorosłymi.
Cele szczegółowe:
- Uzupełnienie i wzbogacenie wiedzy o zdrowiu, jego wartości oraz jego zagrożeniach.
- Stosowanie profilaktyki zdrowotnej.
- Kształcenie nawyku dbania o czystość osobistą.
- Rozumienie roli ruchu na świeżym powietrzu, jako stymulatora prawidłowego rozwoju.
- Poznanie zasad warunkujących bezpieczną zabawę i odpoczynek
- Uzupełnianie i wzbogacanie wiedzy na temat zasad ruchu drogowego.
Aby osiągnąć wyżej wymienione cele należy wspomagać rozwój, wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach edukacyjnych:
- Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymania ładu i porządku.
- Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci. Wdrażanie do przewidywania skutków swoich zachowań, nie udzielania informacji o sobie obcym osobom.
- Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. Kształcenie umiejętności dbania o swoje zdrowie i orientacji w zasadach zdrowego żywienia; dostrzegania związku pomiędzy chorobą, a leczeniem. Doskonalenie sprawności fizycznej poprzez uczestniczenie w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym.
- Wdrażanie do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych. Wzbogacanie wiedzy o tym jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc; Wyrabianie orientacji w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i rozeznania, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie. Wdrażanie do samodzielnego i bezpiecznego organizowania sobie czasu wolnego w przedszkolu i w domu.
Metody:
– oglądowe (ilustarcje, plansze, filmy)
– słowne (rozmowy, opowiadania)
– aktywizujące (scenki dramowe, inscenizacje, zabawy ruchowe, konkursy)
– zabawy ruchowe i ćwiczenia prowadzone metodami W. Sherborne, R. Labana, O. Orffa, Kniessów
Formy pracy:
- Spotkania i pogadanki
- Obserwacje spontaniczne i kierowane
- Praca indywidualna
- Praca w grupach
- Praca zbiorowa
- Zabawy ruchowe, spacery, wycieczki.
Przewidywane efekty:
Zakładam, że dzieci uczestniczące w programie osiągną:
– znajomość zasad zdrowego trybu życia,
– umiejętności i nawyki zdrowotne,
– umiejętność przestrzegania nawyków higienicznych i dbałości o higienę osobistą,
– znajomość zasad warunkujących bezpieczną zabawę i odpoczynek,
– postawę aktywnego spędzania wolnego czasu.
Treści i zagadnienia do realizacji
Zagadnienia do realizacji |
Sytuacja edukacyjna | Cele operacyjne |
I. CZYSTOŚĆ | ||
1. Co to jest czystość? |
|
Wie, co oznacza pojęcie: czystość.
Zna zasady higieny. |
2. Umiemy myć zęby |
|
Potrafi prawidłowo myć zęby.
Rozumie potrzebę mycia zębów rano i wieczorem. |
3. Zawsze mamy czyste ręce |
|
Rozumie potrzebę częstego mycia rąk.
Myje ręce przed śniadaniem i po wyjściu z ubikacji. |
4. Dbamy o porządek |
|
Rozumie konieczność dbania o porządek. |
5. Dbamy o swój wygląd |
|
Wie, jakie przybory służą do utrzymania czystości.
Rozumie konieczność dbania o czystość własnego ciała, dbania o własny wygląd. |
6. Co to jest higiena? |
|
Rozumie co oznacza słowo higiena w jego szerokim znaczeniu i dlaczego należy jej przestrzegać. |
7. „Wojna z mikrobami” |
|
Wie, w jaki sposób roznoszą się zarazki. |
II. ZDROWIE | ||
1. Lubimy to co zdrowe |
|
Wie, co to jest zdrowe pożywienie.
Potrafi wymienić produkty, które mogą zaszkodzić zdrowiu. |
2. Owocowy deser |
|
Wie, od czego zależy nasze zdrowie.
Myje owoce przed spożyciem. |
3. Słodycze! Tylko czasem |
|
Rozumie konieczność ograniczenia ilości spożywanych chipsów i słodyczy.
Unika przynoszenia chipsów do przedszkola. |
4. Aaapsik! A gdzie chusteczka? |
|
Wie, jak się zachować aby nie zarażać dzieci. Używa chusteczek w miarę potrzeby. |
5. Jestem chory! |
|
Rozumie konieczność pozostania w domy w czasie choroby. Rozumie zakaz samodzielnego brania lekarstw |
6. Ubieramy się stosownie do pogody |
|
Wie, ze nie zdrowo jest przegrzać lub przeziębić organizm. |
7. Nie lubię hałasu |
|
Mówi umiarkowanym głosem. Rozumie zakaz krzyczenia do ucha. |
8. One są wśród nas |
|
Dostrzega potrzeby dzieci przewlekle chorych. |
III. BEZPIECZEŃSTWO | ||
1. Na placu zabaw |
|
Przestrzega zasad bezpieczeństwa.
Wskazuje skutki niebezpiecznych zabaw. |
2. Bezpiecznie zimą! |
|
Chętnie bawi się na śniegu.
Rozumie zakaz zabawy na lodzie i w pobliżu jezdni. |
3. Z obcymi nie rozmawiam |
|
Unika kontaktów z nieznanymi osobami.
Nie przyjmuje niczego od obcych. |
4. Gdzie szukać pomocy |
|
Wie, jak i do kogo można zwrócić się o pomoc. |
5. Stop agresji! |
|
Stara się przewidywać skutki własnych zachowań.
Szuka sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach. |
6. Szkodliwe media |
|
Rozumie, dlaczego nie można wierzyć reklamom |
7. Bezpiecznie poruszamy się po drodze |
|
Zna zasady poruszania się po drodze.
Rozumie konieczność unikania zabaw w pobliżu jezdni. |
8. Niebezpieczne zabawy |
|
Potrafi powiedzieć, które zabawy są niebezpieczne i dlaczego? |
9. Bezpiecznie korzystamy z energii elektrycznej | Zajęcia prowadzone przez pracownika Zakładu Energetycznego w Tarnowie:
|
Rozumie konieczność używania urządzeń el. zgodnie z ich przeznaczeniem. Potrafi prawidłowo wyciągnąć wtyczkę z gniazdka; wie, że prąd „nie lubi” wody. |
10. Jestem bezpieczny w czasie wakacji |
|
Dostrzega niebezpieczeństwa związane z kąpielą w rzece.
Wie, jak się zachować spotykając psa. |
IV. AKTYWNOŚĆ RUCHOWA | ||
1. .Ruch to zdrowie! |
|
Rozumie celowość uczestniczenia w ćwiczeniach porannych i gimnastycznych |
2. Zabawy zimowe |
|
Wie, w co można bawić się zimą.
Dostrzega niebezpieczeństwa wynikające z zabaw na śniegu i lodzie |
3. Mój wolny czas |
|
Umie wskazać korzystne sposoby spędzania wolnego czasu. |
4. Dbamy o prawidłową postawę |
|
Potrafi zachować prawidłową postawę podczas zabaw i zajęć.
Bierze udział w ćwiczeniach |
5. Nasze zabawy w ogrodzie |
|
Chętnie podejmuje różne formy ruchu na świeżym powietrzu |
6. Lubimy spacery i wycieczki |
|
Uczestniczy w spacerach i wycieczkach |
7. Jesteśmy sprawni |
|
Chętnie uczestniczy w zabawach ruchowych.
Doskonali swoją sprawność |
8.Zapobiegamy wadom postawy |
|
Uczestniczy w ćwiczeniach korekcyjnych prowadzonych przez nauczyciela |
Ewaluacja:
- Wypowiedzi dzieci na temat zdrowia: zabawa „Niedokończone zdania”
- Dbam o higienę, bo…
- Myję zęby, bo……
- Nie bawię się (gdzie?)…
- Zabawa z wykorzystaniem gry planszowej z pytaniami dotyczącymi bezpieczeństwa
- Konkurs wiedzy o zdrowiu pod hasłem „Czysto i zdrowo”
- Konkurs plastyczny o tematyce zdrowotnej.
Bibliografia:
- Andrzejewska J., Wierucka J. „Razem w przedszkolu” Program wychowania przedszkolnego. Warszawa 2009, WSiP
- Błożejewski Z.: Wychowanie zdrowotne – zadanie ważne i pilne. „Nowa Szkoła” 1991, nr 1.
- Demel M.: Pedagogika zdrowia. Warszawa 1980, WSiP
- Jaworska R Poradnik Wychowania zdrowotnego. Cz I-IV Płock 1995 „Iwanowski”
- Okoń W.: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa 1996, Wyd. „Żak”
- Wal-Jaszczyńska D.: Przygotowanie i realizacja wychowania zdrowotnego w szkołach. „Wychowanie Fizyczne i Zdrowie” 1990, nr 6.
Aneks
Scenariusz konkursu z edukacji zdrowotnej
„Czysto i zdrowo”
Data: 04. 05. 2010 r.
Prowadząca: mgr M. Krotos
Uczestnicy: konkurs dla dzieci 5-6 letnich
Cel ogólny:
- Kształtowanie postawy prozdrowotnej
Cele operacyjne:
Dziecko:
- z kolegami rozwiązuje postawione zadania do wykonania
- sprawdza swoje wiadomości dotyczące dbania o swoje zdrowie
- rozumie konieczność przestrzegania higieny jamy ustnej i jej systematycznej kontroli
- rozwiązuje zagadki słowne
- prawidłowo segreguje przybory toaletowe
- zna produkty zdrowe dla każdego
- współdziała w zabawie z kolegami i koleżankami z zaprzyjaźnionego przedszkola
- umie wykazać się wiedzą w konkursie na temat zdrowego stylu życia
Metoda
– czynna – zadań stawianych do wykonania
– słowna – objaśnienia i zagadki
Forma – zespołowa, indywidualna
Pomoce:
karteczki z imionami dzieci, litery do ułożenia hasła: ZDROWIE, zestawy obrazków różnych artykułów spożywczych, kartoniki z napisami TAK i NIE, owoce do degustacji, zestawy zagadek, przybory toaletowe (szczoteczka, gąbka, szampon, patyczek, grzebień, pasta, kubek, spinki do włosów, nożyczki i szczoteczka do paznokci, ręcznik), zestaw obrazków z częściami garderoby
Przebieg:
Część I wstęp
- Zaproszenie do wspólnej zabawy w różnorodnych konkursach.
Zabawa integracyjna: - Następnie każdej grupy wychowawca wytypuje 5 osobowy zespół, który będzie brał udział w konkursie, pozostałe dzieci będą uczestniczyć jako widzowie.
- Uczestnicy konkursu otrzymują samoprzylepne wizytówki z napisem własnych imion. Potem witają się przez podanie ręki, przedstawiają się wypowiadając swoje imię.
- Każdy zespół otrzymuje do rozwiązania zadania. Zespół za każde prawidłowo wykonane zadanie bądź prawidłową odpowiedź otrzyma od 1 do 3 punktów.
Część II – konkurs
Odgadywanie hasła – uczestnicy dowiedzą się, o co powinni dbać każdego dnia. Drużyny odgadują poszczególne słowa i litery. Za prawidłową odpowiedź drużyna otrzymuje 1 punkt.
- Służą ci do gryzienia, powinieneś je myć przynajmniej dwa razy dziennie.
- Nie możesz jej pić prosto z kranu.
- Myjesz je przed posiłkiem.
- Uprawiasz go, gdy grasz w piłkę nożną, czy koszykówkę.
- Dają ci dużo witamin, zawsze myj je przed jedzeniem.
- Poranne skłony czy przysiady, to …….
- Potrzebny ci nocą, żebyś następnego dnia był wypoczęty.
- Dzieci 6-letnie mają za zadanie ułożyć z podanych liter hasło
Z Ę B Y
W O D A
R Ę C E
S P O T
O W O C E
G I M N A S T Y K A
S E N
„Zdrowe – czy nie” Każda grupa otrzymuje zestaw obrazków różnych artykułów spożywczych (cukierki, batony, soki…) Dzieci muszą zdecydować, które produkty należy często spożywać. 2 pkt.
„TAK lub NIE” Grupy słuchają odczytywanych zdań. Jeżeli zgadzają się z ich treścią podnoszą do góry napis TAK lub NIE. Za każdą poprawną odpowiedź 1 pkt.
- Warzywa i owoce oraz produkty mleczne niszczą nasze zdrowie.
- Słodycze dbają o ładny, zdrowy wygląd naszych zębów.
- Mydło, szczotka, grzebień, gąbka to przedmioty niezbędne do utrzymania prawidłowej higieny ciała.
- Ruch to zdrowie.
- Brak witamin sprzyja zdrowiu.
- Należy myć zęby tylko z przodu.
- Potrawy z warzyw i owoców zawierają dużo witamin.
- Nawet, gdy nas zęby nie bolą, należy odwiedzić lekarza stomatologa, aby sprawdzić, czy wszystkie są zdrowe.
- Spożywamy posiłki brudnymi rękami.
„Jak to smakuje?”-przedstawiciel drużyny (zasłonięte oczy chustką) rozpoznaje produkt i określa jej smak (marchew, jabłko, cytryna, banan itp.). 1 pkt.
“Zgaduj- zgadula” Przedstawiciele drużyn losują karteczki z zagadkami dotyczącymi warzyw i owoców. Za każdą prawidłową odpowiedź otrzymują 1 punkt.
Siedzi na grządce,
liściastą ma główkę.
Mama z niej zrobi
soczystą surówkę. (kapusta)
Latem w ogrodzie
wyrósł zielony,
a zimą w beczce
będzie kiszony. (ogórek)
Skóra fioletowa,
a miąższ pod nią złoty.
Smakuje wybornie,
wszyscy wiecie o tym. (śliwka)
Różowo zakwitło wiosną,
przez lato pięknie urosło.
Jesienią w sadzie dojrzało.
Rumiane krągłe- zapachniało. (jabłko)
Latem w ogrodzie , wyrósł zielony,
a zimą w beczce będzie kiszony. (ogórek)
Co to za maszyna, posłuchajcie dzieci;
Wrzuć do niej marchewkę, a soczek wyleci. (sokowirówka)
Okrągła głowa zielona,
z soczystych i zdrowych liści złożona. (sałata)
Teraz jarzynową zadam Ci zagadkę jest pomarańczowa, ma zieloną natkę. (marchewka)
„Co to za przedmiot?“- rozpoznawanie przyborów higienicznych za pomocą dotyku. Po 1 pkt.
,,Wybierz przybory” po dwoje dzieci z poszczególnych grup podchodzą i wybierają potrzebne przybory. I grupa do kąpieli, II grupa do mycia włosów, III gr. do mycia zębów, IV gr. do rąk i paznokci. Po 2. pkt. .
“Na spacer”- przedstawiciel drużyny dobiera ubrania odpowiednio do podanej pory roku lub pogody (lato, jesień, zima, deszcz wiosenny). 2 pkt. .
„Pytania” Dzieci udzielają odpowiedzi na wylosowane pytanie dotyczące tematyki zdrowotnej. Za prawidłową odpowiedź otrzymują 1 punkt.
- Kim jest stomatolog?
- Podaj numer telefonu pogotowia ratunkowego.
- Jak często należy myć zęby?
- Co to znaczy higiena ciała?
- Podaj 3 przykłady produktów, które są szkodliwe dla zdrowia dzieci.
- Podaj 3 przykłady produktów, które są zdrowe dla dzieci.
- Kim jest okulista?
- Czego mają dużo owoce i warzywa?
- Podaj 3 rzeczy, które służą do higieny ciała.
- Czego dziecko potrzebuje dużo, aby było silne i zdrowe.
„Układamy puzzle” Składanie z części w całość obrazka o tematyce higieny i czystości. 0 – 2 pkt
Ćwiczenie sprawnościowe – która drużyna szybciej pozbiera porozrzucane śmieci (papierki)? 0- 2 pkt.
Zagadki Dzieci losują zestawy zagadek dotyczących higieny i zawodów medycznych. Za każdą prawidłową odpowiedź zdobywają po 1 pkt.
W dzień i w nocy pracuje, chorym leki przepisuje. (lekarz)
Jedna czyści zęby, a druga ubrania. Wiesz co się nadaje do tego zadania? (szczotka)
Przyjemnie pachnie, ładnie się pieni, a brudne ręce w czyste zamieni. (mydło)
Choć to nie zwierzę, zęby posiada, włosy na głowie gładko układa. (grzebień)
Ma 4 rogi, nie bodzie nimi, cichutko siedzi w twojej kieszeni. (chusteczka)
Gdy masz gorączkę – wkładasz go pod rączkę. (termometr)
Do tego sklepiku czasami chodzimy po krople, syropik no i witaminy. (apteka)
Na nią pastę kładę, gdy ząbki szoruję, a jak się zużyje, inną kupuję. (szczoteczka do zębów)
Do suchej nitki moknie nieraz, gdy po kąpieli nim ciało wycierasz. (ręcznik)
Obficie się pieni, miętowa lub słodka, pięknie czyści zęby, bez niej na nic szczotka. (pasta do zębów)
Kiedy kaszlesz lub masz chrypkę, pijesz coś słodkiego.To coś ulgę ci przyniesie mój mały kolego. (syrop)
Głowę nim polewam, gdy ją myje sobie, tyle piany teraz, że z niej czapkę zrobię. (szampon)
Rurka z ostrą igłą, boją się jej dzieci. Chociaż boli, gdy ukłuje chorego wyleczy. (strzykawka)
Część III –zabawy z publicznością
„Czarodziejski worek” Wybieranie z koszyka przyborów potrzebnych do mycia zębów
Śpiew piosenki „Szczotka, pasta”.
Wybieranie z koszyka zdrowej i niezdrowej żywności
Zagadki:
- Na półeczce w twej łazience obok mydła oraz gąbki czeka, kiedy myjesz ręce, aby umyć twoje ząbki.
- Do ogródka, w którym rośnie ta roślina, królik i zajączek przychodzą ją wcinać.
- Wiszę w łazience, wycierasz mną ręce.
- Przyjemnie pachnie, ładnie się pieni, a brudne ręce w czyste zamieni.
- Nie pomylisz go z ogórkiem, bo ma znacznie cieńszą skórkę, a w dodatku z każdej strony jest okrągły i czerwony.
- No, a teraz kulinarną mam zagadkę, o jarzynie, co jest bardzo wzruszająca. Kiedy siekasz tę jarzynę na sałatkę, możesz nad nią łzy wypłakać aż do końca.
- I na włoskim i laskowym bardzo twarda jest skorupa. Gdy wiewiórka chce go spożyć musi najpierw ją rozłupać.
- Żółciutkiej skórce tego owocu, gdy go obierasz, nie spuszczaj z oczu. Ta skórka groźna jest niesłychanie, łatwo się można poślizgnąć na niej.
- Zawsze w przychodni w fartuchu białym, zęby tak leczy, by nie bolały.
- Jest od pomarańczy mniejsza, bardziej żółta i kwaśniejsza. Pod jej skórą mieści się mnóstwo witaminy C.
- Służy do picia, służy do mycia, bez niej na ziemi nie byłoby życia.
- Noszę biały czepek i biały fartuszek, żebyś był zdrowy, czasem ukłuć muszę.
Część IV – ogłoszenie wyników
Ogłoszenie wyników konkursu.
Wręczenie nagród, dyplomów oraz drobnych upominków dla uczestników konkursu.